"Dat cijfer klopt", bevestigt Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft. "Het gaat om een prognose, maar het zal niet veel schelen."

Rabobank en andere partijen die met vergelijkbare cijfers komen, krijgen hun data van ABF Research in Delft. "Dat onderzoeksbureau rekent het ook voor het ministerie van Binnenlandse Zaken uit. Ze doen dit al jaren, al hebben ze twee jaar geleden wel hun onderzoeksmethodiek aangepast", weet Boelhouwer.

Eerst werd uitsluitend het nationale woononderzoek gebruikt om te becijferen hoe groot het woningtekort was. Mensen werden onder meer geënquêteerd over de vraag of ze wilden verhuizen.

Maar dat gaf een vertekend beeld. "Als je in een krappe markt vraagt of mensen willen binnen een half jaar verhuizen, zeggen ze nee. Maar ze willen eigenlijk wel, maar kunnen het niet betalen. Wanneer de krapte afneemt en zij kansen zien melden ze zich weer, waardoor het gemeten tekort dan toch niet terugloopt."

Wel willen, niet kunnen

Nu gebruikt het onderzoeksbureau volgens Boelhouwer niet meer uitsluitend deze enquêtes. "Ze kijken nu meer naar standgegevens van het CBS. Wat is de voorraad woningen, hoeveel huishoudens zijn er en hoe ontwikkelen die zich."

Vorig jaar zijn er bijvoorbeeld 90.000 huishoudens bijgekomen. Er zijn 80.000 huizen gebouwd en 10.000 gesloopt, dus het tekort is weer met 20.000 verhoogd."

Aantal daklozen verdubbeld

Maar waar zijn die 315.000 mensen dan? Hoewel het aantal daklozen ook oploopt, zwerven ze zeker niet allemaal over straat. Sinds de eerste schatting in 2009, is het aantal dakloze 18- tot 65-jarigen in Nederland toegenomen van 18.000 in 2009 naar 39.000 in 2018, meldde het CBS vorig jaar nog.

"In werkelijkheid is dit aantal hoger, want tellen is lastig en daklozen in de opvang en uitgeprocedeerde asielzoekers worden niet meegeteld," zegt de hoogleraar. 

Mag ik op je bank slapen?

Meer dan 40.000 mensen wonen dus op straat, maar waar zijn de andere 275.000 woningzoekenden? "60.000 tot 80.000 daarvan wonen campings en vakantieparken, waar je formeel niet permanent mag wonen. Ze worden dus wel meegerekend in de tekortcijfers. Verder slapen economisch daklozen vaak bij vrienden op de bank of delen ze een huis met iemand, terwijl ze liever alleen wonen. En gescheiden mensen blijven soms noodgedwongen samenwonen."

De grootse groep bestaat uit jongeren, die wat langer bij paps en mams blijven wonen. Boelhouwer: "Dat zijn er echt heel veel."

Kamerdebat

De Tweede Kamer debatteerde woensdag over het woningtekort. Verrassende plannen of inzichten kwamen daar niet uit. De oppositiepartijen kwamen met verwijten, de minister stelde dat er meer gebouwd moet worden.

315.000 woningen te weinig, dat is 4 procent van de huidige woningvoorraad. Het kabinet heeft het te ver laten komen, stelden enkele oppositiepartijen. Grote fouten heeft de politiek echter niet gemaakt, meent Boelhouwer. "We werden allemaal verrast door de explosieve groei van de migratie.We zagen dit pas rond 2017 aankomen."

Expats en laag opgeleiden

Het migratiesaldo is sinds 2015 op recordhoogte en er komen elk jaar meer mensen bij. In 2019 vestigden bijvoorbeeld 267.000 mensen zich in Nederland. Het zijn voor een deel expats, die geld hebben om een dure woning te kopen en zo anderen verdringen. Een ander deel zijn laagopgeleiden die de wachtlijsten in de sociale huur laten groeien.

Er emigreren ook mensen, maar dat zijn er zeker de laatste jaren minder dan dat erbij komen.

Het tekort aan woningen zal de komende jaren nog wel stijgen, denkt Boelhouwer, ook omdat het CBS schat dat de bevolking ook volgend jaar weer met 105.000 mensen toeneemt.

Er is een oplossing

Nederland lijkt bovendien volgebouwd, of niet? Boelhouwer: "Er is plek zat. Zo kun je kantoorlocaties ombouwen tot woningen, dat gebeurt ook al. En er is genoeg grond beschikbaar. Maar soms komen gemeenten en projectontwikkelaars niet uit over de verkoopprijs van de nieuwe huizen."

Het kabinet investeert de komende jaren twee miljard euro om de woningmarkt vlot te trekken. Boelhouwer pleit ervoor om een deel van dat geld als subsidie te gebruiken, zodat woningprojecten voor projectontwikkelaars goedkoper worden.

Prefab woningen

Hij verder vindt hij dat ontwikkelaar meer 'prefab' moeten bouwen. Dat is goedkoper, lost het tekort aan bouwvakkers op en gaat sneller.

"Verder moet je wat flexibeler denken. Zet bijvoorbeeld ergens woningen neer voor tien tot vijftien jaar. Die zijn geschikt voor spoedzoekers zoals gescheiden mensen, studenten of arbeidsmigranten. En het is bij tijdelijke woningen vaak makkelijker om het bestemmingsplan te wijzigen."

Het grootste probleem is namelijk niet het tekort aan bouwvakkers, de juridische procedures of de gestegen migratie. "Het gebrek aan ambtenaren bij gemeentes is het belangrijkste probleem. Bouwvergunningen worden maar traag verstrekt, er is niemand die bezig is met de toekomst. Als je wilt bouwen, moet je nu al gaan plannen."

Woning splitsen

Verder zouden we bestaande woningen kunnen splitsen of uitbouwen, bijvoorbeeld door er een extra verdieping op te zetten. "Je zou dan wettelijk een splitshypotheek mogelijk moeten maken."

Boelhouwer ziet wel een lichtpunt. De politiek ziet de urgentie van de problemen in, bleek tijdens het kamerdebat. "Dat is pure winst. Tot voor kort werd ontkend dat er een probleem was, er werd gedacht dat het vanzelf wel goed zou komen."

Bron: RTL Nieuws